Mae'r Bwrdd Ymddygiad Gorfodi (ECB) wedi galw ar y Llywodraeth i roi pwerau cyfreithiol newydd iddi, gan gryfhau ei goruchwyliaeth o'r diwydiant gorfodi a chau'r bylchau sy'n caniatáu i rai cwmnïau weithredu heb oruchwyliaeth.
Mae cwmnïau ac asiantau gorfodi, a elwid gynt yn feiliaid, yn casglu arian sy'n ddyledus i awdurdodau lleol, cwmnïau cyfleustodau, asiantaethau priffyrdd a busnesau preifat. Mae miliynau o bobl yn profi camau gorfodi bob blwyddyn, gyda data'r BCE yn amcangyfrif bod 8m o achosion yn 2024, gyda chyfanswm gwerth o £5.2bn.
Mae'r BCE wedi bod yn darparu goruchwyliaeth ac achrediad i'r rhan fwyaf o gwmnïau yng Nghymru a Lloegr ers ei sefydlu yn 2022. Ond ar hyn o bryd nid oes gofyn i gwmnïau gofrestru. O ganlyniad, mae cannoedd o filoedd o ddyledion yn cael eu gorfodi bob blwyddyn gan gwmnïau nad ydynt yn cael eu rheoleiddio na'u goruchwylio - gan adael y cyhoedd mewn perygl o arferion gwael ac asiantau twyllodrus.
Daw'r alwad wrth i'r Llywodraeth gyhoeddi ymgynghoriad newydd ar reoleiddio'r diwydiant. Mae'r ymgynghoriad yn cynnig rhoi pwerau cyfreithiol i'r BCE a rhoi ei oruchwyliaeth ar sail statudol. Mae'n cydnabod bod amddiffyniad cyfreithiol gwell yn hen bryd, gyda'r Llywodraeth flaenorol wedi dechrau trafodaethau ar hyn yn ôl yn 2018.
Mae'r BCE yn croesawu'r ymgynghoriad. Bydd rheoleiddio statudol yn sicrhau bod pob cwmni ac asiant yn gweithredu yn ôl safonau uchel y BCE ac yn ddarostyngedig i'n cynllun monitro a dyfarnu cwynion, gan ddarparu amddiffyniad hanfodol i'r cyhoedd.
Dywedodd Chris Nichols, Prif Swyddog Gweithredol y Bwrdd Ymddygiad Gorfodi:
“Mae gan y Bwrdd Ymddygiad Gorfodi genhadaeth hanfodol i sicrhau bod pawb sy’n profi camau gorfodi (beilïaid) yn cael eu trin yn deg.
“Er gwaethaf yr holl gynnydd sydd wedi’i wneud wrth gyflawni ein cenhadaeth, mae cannoedd o filoedd o bobl yn dal i dderbyn camau gorfodi gan leiafrif o ddarparwyr sydd wedi gwrthod cytuno i’n safonau ac wedi dweud “na” i atebolrwydd.
“Rydym yn cefnogi’n llwyr gynnig y Llywodraeth i gau’r bwlch hwn a gwneud rheoleiddio gwasanaethau gorfodi yn ofyniad cyfreithiol, fel y gall pawb sy’n profi camau gorfodi ddibynnu ar yr un amddiffyniadau. Mae hwn yn gam syml ac angenrheidiol i gefnogi gorfodi teg i bawb.
“Edrychwn ymlaen at weithio gyda’r llywodraeth a rhanddeiliaid eraill dros y misoedd nesaf i gwblhau hyn.”
DIWEDD
Nodiadau i'r Golygydd
Cyhoeddodd y BCE ymchwil gyntaf o'i fath yn 2024, gan ddadansoddi 600 o ryngweithiadau rhwng swyddogion gorfodi a'r cyhoedd, o gamerâu a wisgir ar y corff. Canfu ein hymchwil fod ein safonau wedi'u torri mewn 6% o achosion. Gweler mwy yma: Ymchwil – bwrdd gorfodi
Y Bwrdd Ymddygiad Gorfodi (ECB) yw'r corff goruchwylio annibynnol sy'n gyfrifol am oruchwylio'r diwydiant gorfodi. Ein cenhadaeth yw sicrhau bod pawb sy'n profi camau gorfodi yn cael eu trin yn deg. Gallwch ddysgu mwy am ein gwaith drwy ymweld â Pwy ydym ni – bwrdd gorfodi
Rydym wedi achredu 96% o gwmnïau preifat a 10 tîm mewnol awdurdod lleol. Dysgwch fwy am ein cynllun achredu yma. Achrediad? – bwrdd gorfodi
Fe wnaethon ni greu safonau newydd, cadarn ar gyfer cwmnïau ac asiantau, gan sicrhau bod pawb sy'n destun camau gorfodi yn cael eu trin yn deg. Rhaid i bob cwmni achrededig gytuno i fodloni ein safonau ymarfer. Darllenwch fwy am ein safonau yma: Safonau – bwrdd ymddygiad gorfodi
Mae'r BCE hefyd yn cynnal gwasanaeth trin cwynion i'r rhai sy'n teimlo eu bod wedi cael eu trin yn annheg gan gwmni neu asiant gorfodi. Lansiwyd y gwasanaeth ym mis Ionawr 2025. Os byddwn yn canfod bod asiant neu gwmni wedi torri ein safonau, rydym yn argymell llwybrau iawndal i'r achwynydd, y mae cwmnïau achrededig yn cytuno i gydymffurfio â nhw. Dysgwch fwy yma: Polisïau a chanllawiau cwynion – bwrdd gorfodi